Codzienne chodzenie w butach na wysokim obcasie, wady wrodzone, urazy mięśni - to wszystko czynniki predysponujące do rozwoju płaskostopia podłużnego. To częste schorzenie może być przyczyną wyjątkowo nieprzyjemnych dolegliwości, a nawet prowadzić do zaburzeń postawy, bólów kręgosłupa, haluksów i koślawości kolan. Dowiedz się, czym jest płaskostopie podłużne z poniższego artykułu?
Czym jest płaskostopie podłużne?
W warunkach prawidłowych stopa podpiera się na pięcie i głowach dwóch kości śródstopia, a mianowicie piątej i pierwszej. Wspomniane punkty połączone są łukami, których obniżenie, a tym samym spadek podłużnego wysklepienia stopy poniżej właściwego poziomu powoduje występowanie zniekształcenia stopy nazywanego - płaskostopiem podłużnym.
Płaskostopie można podzielić na elastyczne i sztywne. Pierwszy rodzaj odnosi się do przypadków, w których stopa wygląda normalnie, a choroba ujawnia się wyłącznie podczas obciążania kończyny. Za przyczynę płaskostopia elastycznego uznaje się niewystarczające podparcie łuku stopy, do którego dochodzi zazwyczaj w dzieciństwie. Z kolei płaskostopie sztywne widoczne jest nawet wtedy, gdy stopa nie jest obciążona - za to zniekształcenie odpowiada deformacja kości.
Płaskostopie podłużne u dzieci
O ile u dorosłych płaskostopie podłużne uznawane jest za patologię, to płaskostopie podłużne u dzieci do 3 roku życia nie jest niczym zaskakującym. U maluchów pod skórą podeszwy znajduje się znaczna warstwa tkanki tłuszczowej, która ulega zanikowi wraz z upływem lat, umożliwiając prawidłowe układanie się stopy. Rodzice niemający pewności co do tego, czy u ich pociechy stopa wysklepia się prawidłowo, powinni zgłosić się do ortopedy dziecięcego w celu wykluczenia wad wrodzonych i ewentualnego podjęcia leczenia.
Żeby zadbać o prawidłowy rozwój stóp i goleni i właściwe ułożenie śródstopia, należy zakupić dziecku wygodne obuwie wykonane ze skóry lub oddychającego materiału i dopilnować by maluch codziennie pozostawał aktywny fizycznie.
Przyczyny płaskostopia
Chociaż przyczyny płaskostopia wciąż nie zostały do końca poznane, dużą rolę w rozwoju choroby, przypisuje się osłabieniu, bądź urazom: mięśni, więzadeł i stawów. Za wspomniane uszkodzenia odpowiada zwykle nadmierne obciążenie stopy. Niektóre osoby dotknięte płaskostopiem podłużnym cierpią również na wrodzoną wiotkość torebki albo koalicję stępu, czyli nieprawidłowe połączenie pomiędzy kośćmi tylnej części stopy. Do innych schorzeń sprzyjających rozwojowi płaskostopia podłużnego, należą: choroby reumatoidalne, zaburzenia neurologiczne z obniżonym napięciem mięśniowym, a także zapalenie ścięgna piszczelowego – tylnego. Wykazano również powiązanie pomiędzy wielokrotnymi złamaniami kości stopy a płaskostopiem poprzecznym. Do czynników, które wpływają na rozwój płaskostopia, a które mogą być kontrolowane przez pacjentów, należą: nadwaga i niewygodne obuwie.
Podejrzewasz u siebie lub swojego dziecka płaskostopie podłużne?
Zadzwoń i umów konsultację!
Objawy płaskostopia podłużnego
W większości przypadków płaskostopie podłużne nie daje wyraźnych objawów, chociaż u niektórych, a zwłaszcza u dzieci może wiązać się z męczliwością i uczuciem rozlanego bólu. U dorosłych dyskomfort lokalizuje się raczej w obszarze kostek: w kostce bocznej i przyśrodkowej. Poza tym ból bywa odczuwany również w obrębie ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego. Schorzenie łączy się często z koślawością pięty, czyli jej uciekaniem do boku. Tylko u niektórych pacjentów obniżenie łuków podłużnych stopy jest widoczne gołym okiem, zatem jeśli podejrzewasz u siebie płaskostopie podłużne, zapisz się do ortopedy.
Szczególną uwagę na wysklepienie stopy powinny zwrócić osoby: starsze, otyłe i z nadwagą, obciążone genetycznie deformacjami kości śródstopia, cierpiące na zaburzenia hormonalne, a także kobiety w ciąży i panie noszące buty na wysokich obcasach.
Leczenie płaskostopia podłużnego
U dzieci, płaskostopie podłużne, często ustępuje samoistnie. Jeżeli tak się nie stanie lub dolegliwości objawią się w wieku późniejszym, pacjenci mogą korzystać z zachowawczych metod leczenia takich jak:
- wkładki ortopedyczne - bardzo ważne jest by wkładki ortopedyczne, były dobrane przez specjalistę. Nieodpowiednio dostosowane mogą osłabiać mięśnie, co dodatkowo pogłębia schorzenie;
- kinesiology taping - czyli oklejanie stóp przeznaczonymi do tego taśmami, które przyczyniają się do redukcji obrzęków i uniesienia łuku podłużnego stopy;
- zabiegi fizjoterapeutyczne;
- zażywanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych;
- kliny przeciw płaskostopiu podłużnemu.
Jeżeli deformacja jest znaczna, lekarz może podjąć decyzję o konieczności leczenia operacyjnego. Warto również zadbać o prawidłową wagę ciała, by nie obciążać stóp. Zabiegi lecznicze, polegają zazwyczaj na przeszczepieniu ścięgien, zastosowaniu implantów, osteotomii lub artodezy. Jeżeli zachodzi taka konieczność w trakcie zabiegu korygowana, jest także koślawość pięt.
Ćwiczenia na płaskostopie podłużne
W walce z płaskostopiem podłużnym nieodzowną rolę odgrywają ćwiczenia, których celem jest wzmocnienie mięśni stóp, podniesienie szczytu łuku i zapobieganie powikłaniom koślawo ustawionych stóp. Do najpopularniejszych ćwiczeń na płaskostopie podłużne należą:
- naprzemienne chodzenie na palcach i piętach,
- pływanie;
- unoszeniu brzegu wewnętrznego stopy z jednoczesnym podkurczaniem palców;
- chodzenie boso po trawie czy piasku;
- wielokrotnie powtarzane ruchy chwytne palców.
W wyborze odpowiednich ćwiczeń dostosowanych do twojej wady stopy może pomóc fizjoterapeuta. Żeby okazały się one efektywne, to znaczy, żeby dolegliwości uległy zmniejszeniu, należy wykonywanie je codziennie, na boso, przez 15 do 30 minut i powtarzać co najmniej 10 razy.
Podczas wykonywania ćwiczeń wzmacniających podeszwę stopy użyteczne mogą okazać się różne przybory, takie jak woreczki czy chusteczki. Metoda pracy jest ważna szczególnie u dzieci, których zainteresowanie trzeba podtrzymać, aby doprowadzić trening do końca. U najmłodszych sprawdzają się:
- rysowanie stopami za pomocą mazaka trzymanego w palcach;
- zdejmowanie skarpetek bez użycia rąk w siadzie płaskim;
- bicie brawa stopami;
- składanie ręcznika ułożonego przed stopami w trakcie stania w rozkroku z rękoma założonymi na biodrach;
- wzajemne podawanie sobie stóp.