To zwyrodnienie dotyczące zwykle II palca stopy może w istotny sposób uprzykrzyć codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza że współwystępuje zwykle z haluksami i płaskostopiem poprzecznym. Czym właściwie są palce młotkowate? Dlaczego powstają i jakie są metody ich leczenia?
Czym są palce młotkowate?
Palce młotkowate to zwyrodnienie zlokalizowane w obrębie stopy - najczęściej drugiego palca, ponieważ zwykle to on jest najdłuższy. Wspomniane zniekształcenia, wynikają z nadmiernego zgięcia palca w stawie międzypaliczkowym bliższym w kierunku podeszwowym. W tym miejscu warto zaznaczyć, że jeżeli istnieje możliwość odgięcia palca i przywrócenia jego położenia względem osi stopy, to znaczy, że mówimy o przykurczu korektywnym. Natomiast niemożność odgięcia palców cechuje przykurcz utrwalony, inaczej stały.
Przyczyny palców młotkowatych
Palce młotkowate są często rezultatem noszenia ciasnego obuwia na wysokim obcasie. Wyjątkowo obciążone są wtedy stawy śródstopno-palcowe, nienaturalnie utrzymywane w zgięciu grzbietowym. Pacjenci cierpiący z powodu tej dolegliwości powinni zgłosić się do ortopedy. Lekarz tej specjalności pokieruje odpowiednio leczeniem osoby dotkniętej młotkowatością palców. Jeżeli zależy ci na profesjonalnej opiece medycznej - w Centrum Medycznego Medicum w Warszawie znajdziesz specjalistów w dziedzinie chirurgii stopy.
Na młotkowatość palców zdecydowanie częściej niż mężczyźni zapadają panie chodzące na obuwiu z wysokim obcasem i wąskim czubkiem, zwłaszcza jeśli jest ono wyjątkowo ciasne. Inną grupą szczególnie narażoną na tę deformację stopy są ludzie po 50 roku życia, które podczas chodzenia koncentrują ciężar ciała na przedniej części stopy. Do innych czynników predysponujących rozwój schorzenia, zalicza się:
- wady anatomiczne, a także długość palca, im jest ona większa, tym większe ryzyko;
- halluksy;
- niektóre choroby autoimmunologiczne np. reumatoidalne zapalenie stawów, a także stwardnienie rozsiane i porażenie mięśniowe;
- otyłość i nadwagę;
- przykurcz mięśnia brzuchatego łydki;
- osłabienie mięśni łydki, przede wszystkim: mięśnia strzałkowego długiego i piszczelowego tylnego
- stany zapalne;
- odciski;
- paluch sztywny - więcej o leczeniu tego schorzenia dowiesz się, odwiedzając stronę operacje palucha sztywnego.
Objawy palców młotkowatych
Palce młotkowate odznaczają się typowym wyglądem: są wygięte, a na ich powierzchni często powstają odciski. Palcom młotkowatym bardzo często towarzyszy koślawy paluch, czyli odgięcie pierwszego palca stopy od linii zewnętrznej krawędzi stopy. Pacjenci dotknięci tym schorzeniem odczuwają ból podczas noszenia ciasnego obuwia. W skrajnych przypadkach młotkowatość palców może prowadzić do zwichnięcia stawu śródstopno-palcowego.
Powyższe objawy brzmią znajomo?
Umów wizytę u ortopedy
Leczenie palców młotkowatych - metody zachowawcze
Leczenie palców młotkowatych można podzielić na zachowawcze i operacyjne. Pierwsza metoda polega na zaprzestaniu noszenia wysokiego i zwężonego obuwia, a zamiast tego noszenie butów, w których stopa może układać się swobodnie. Gdy ból staje się trudny do zniesienia, można sięgnąć po leki przeciwbólowe. Ponadto zaleca się wykonywanie ćwiczeń, które mają na celu odciążenie ścięgna prostowników palca, zmniejszenie przykurcz zginaczy i ułatwienie ruchu. W niektórych przypadkach zastosowanie znajdują ortezy stabilizujące grzbietową część stawu międzypaliczkowego bliższego. Specjaliści sugerują także noszenie indywidualnie dobranych wkładek ortopedycznych podtrzymujących głowy kości stopy. Kiedy jednak metody leczenia zachowawczego, nie dają spodziewanych rezultatów, należy rozważyć przeprowadzenie operacji. Ortopedzi doradzają przeprowadzenie zabiegu u pacjentów, u których zwyrodnienia są zaawansowane. Należy pamiętać, że zaniechanie leczenia może powodować: wrastanie paznokci, powstawanie pęcherzy i odcisków, a nawet prowadzić do niebezpiecznych podwichnięć i zwichnięć.
Operacje palców młotkowatych
Niewielkie zwyrodnienia, które są przyczyną dolegliwości bólowych, mogą być leczone poprzez przeprowadzenie operacji, typu: Pisaniego, podczas której do korekcji dolegliwości używa się ścięgna zginacza krótkiego palca lub Girdelstona, czyli operacji z wykorzystaniem ścięgna zginacza palca długiego. Oba zabiegi są wskazane w przypadku niezbyt zaawansowanych zmian, co ciekawe poza ścięgnami w trakcie operacji możliwe jest również modyfikowanie torebki stawowej. Wady, określane mianem sztywnych, wymagają operacji ingerującej w struktury kostne. Tego typu operacje wykonywane są między innymi metodą artrodezy.
Czym jest artrodeza?
Artrodeza to zabieg polegający na usunięciu obu powierzchni stawowych stawu w stawie międzypaliczkowym bliższym, precyzyjniej ujmując: głowy paliczka podstawnego oraz podstawy paliczka środkowego danego palca. Lekarz przeprowadzający zabieg stabilizuje paliczek, tak by wrócił do prawidłowej osi ustawienia względem paliczka podstawnego i środkowego. Dokonuje się tego poprzez wprowadzenie do wnętrza kości specjalnych implantów, które najczęściej wykonane są ze stopu niklu i tytanu. Ich zadaniem jest stymulowanie właściwego zrastania się palców. Warto zaznaczyć, że podczas jednego zabiegu można operować kilka palców w obu stopach. Alternatywą dla implantów są druty Kirschnera. Usztywnienie stawu międzypaliczkowego bliższego nie przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu. Po operacji zaleca się, aby nie forsować kończyny poddanej zabiegowi, oraz nosić specjalne buty pooperacyjne.
Czym jest artroplastyka?
Artroplastyka jest operacją, w której czasie wycina się powierzchnię stawową stawu międzypaliczkowego bliższego. W większości przypadków ten typ zabiegu jest przeznaczony dla pacjentów, u których deformacja osiągnęła stopień niekorektywny. Najczęściej wycina się głowę paliczka podstawnego palca objętego procesem chorobowym. Dzięki temu między kośćmi tworzy się przestrzeń, co zapobiega klinowaniu się i umożliwia ich prawidłowe ustawienie. W przeciwieństwie do artrodezy, podczas artroplastyki niemożliwe jest zoperowanie kilku palców jednocześnie. Ponadto operator nie ma wpływu na to, jak ustawią się palce po operacji. Usunięcie fragmentów kości skutkuje powstaniem miękkiej blizny, dlatego palce są wiotkie i mogą różnić się długością.
Inne metody operacji palców młotkowatych
Do innych sposobów leczenia operacyjnego palców młotkowatych zalicza się:
- przeniesienie ścięgien - czyli bardzo skomplikowany zabieg, podczas którego wykonuje się nacięcia (jedno grzbietowe, dwa podeszwowe), aby z korzystając z działania zginaczy - ustawić dany palec w prawidłowym położeniu. Operator przenosi ścięgno mięśnia zginacza długiego danego palca na kaptur prostowników. Ten zabieg jest wykonywany wtedy, kiedy zawodzą inne metody;
- wydłużanie prostowników - dokonywane poprzez wydłużenie ścięgna mięśnia prostownika długiego danego palca, a także poprzez przecięcie albo wydłużenie ścięgna mięśnia prostownika krótkiego. Dostęp najczęściej uzyskuje się od grzbietowej strony kości śródstopia albo przez przestrzenie międzykostne. Celem zabiegu jest pozbycie się przykurczu ścięgien prostownika długiego i krótkiego określonego palca. Aby nie dopuścić do rozejścia się rany, zakłada się szwy;
- przecięcie zginacza krótkiego;
- kapsulotomia stawu - czyli przecięcie torebki stawowej, prowadzące do jej poluzowania.
Postępowanie po operacji
Przez jakiś czas po zabiegu korzystne jest noszenie wkładek profilaktyczno-ortopedycznych lub ortez, takich jak: osłonki na palce, podkładki żelowe pod przodostopie, ewentualnie wałki podpalcowe. Po operacji należy poddać się rehabilitacji, która jest warunkiem powrotu do pełnej sprawności.