Gangliony ręki i nadgarstka

Nagłe pojawienie się guzka w okolicach nadgarstka czy palców może budzić niepokojące obawy. Jeśli dodatkowo towarzyszy temu ból lub ograniczenie ruchomości w stawie wskazane jest zasięgnąć rady specjalisty. W większości przypadków pacjenci słyszą diagnozę, że guzek, który pojawił się na ich ręce, to nic innego, jak ganglion. Zazwyczaj nie jest on w żadnym stopniu szkodliwy, a u ponad połowy przypadków samoistnie znika. Wraz z ekspertami Centrum Medycznego Medicum przybliżymy dokładnie etapy postępowania przy wykryciu tego schorzenia.

Czym jest ganglion?

Ganglion to wolno rosnąca, kulista cysta, najczęściej widoczna lub wyczuwalna jako okrągłe stwardnienie pod skórą. Jest otoczony powłoką tkanki łącznej, wypełnioną galaretowatą cieczą, zwykle elastyczną. Z czasem może zmieniać swoje rozmiary na większe lub mniejsze, natomiast 50 procent z nich samoistnie się cofa. Występują głównie na dłoni, palcach, nadgarstku lub w okolicy stawu skokowego. Ganglion najczęściej tworzy się na grzbiecie nadgarstka. Należy do guzów łagodnych i jest leczony głównie wtedy, gdy powoduje objawy.

Jakie czynniki zwiększają ryzyko powstawania ganglionów?

Jak dotąd nie ma wyraźnej przyczyny powstawania tych guzków, ale uważa się, że jest to najczęściej uszkodzenie torebki stawowej, a także innych struktur ręki, takich jak np. więzadła czy ścięgna w okolicy nadgarstka, gdzie następstwem jest pojawienie się zmiany spowodowanej gromadzeniem się galaretowatej substancji.

Gangliony nadgarstka pojawiają się zazwyczaj nagle, natomiast czynniki, które mogą przyczyniać się do ich rozwoju, obejmują:

Często powtarzalne ruchy u osób wykonujących daną pracę, np. u informatyków,
Obciążenie nadgarstka, np. u osób uprawiających gimnastykę,
Płeć i wiek. Najczęściej występują u kobiet w wieku od 20 do 40 lat,
Choroba zwyrodnieniowa stawów.
Uraz stawów lub ścięgien. U pacjentów, którzy w przeszłości mieli problemy ze stawami lub ścięgnami, częściej diagnozuje się gangliony.

Jakie objawy są charakterystyczne?

Najczęściej występującym objawem jest wyczuwalny pod skórą guzek, znajdujący się po stronie grzbietowej lub dłoniowej nadgarstka. W wielu przypadkach gangliony przebiegają bezobjawowo, ale niekiedy towarzyszą im takie oznaki jak: ból podczas ruchu, ograniczenie ruchomości stawów lub osłabienie przy chwytaniu przedmiotów. W bardziej złożonych przypadkach może występować ból promieniujący do dłoni, drętwienie lub parestezja (towarzyszące nieprzyjemne wrażenie, najczęściej mrowienie, drętwienie, uczucia zmian temperatury lub „przebiegania prądu”), z powodu ucisku gałęzi nerwowych w pobliżu torbieli. Zwykle występuje w ganglionach zlokalizowanych od strony dłoniowej z powodu zajęcia nerwu łokciowego lub pośrodkowego, rzadziej w tych występujących od strony grzbietowej.

W jaki sposób stawia się diagnozę?

W celu postawienia diagnozy, lekarz zaczyna od przeprowadzenia badania przedmiotowego. Gangliony są dosyć łatwe w identyfikacji. W wyglądzie przypominają małą, okrągłą, wyczuwalną pod skórą elastyczną kulkę. Jej ściany zbudowane są z tkanki łącznej, natomiast konsystencja jest gumowata. Wewnątrz znajduje się zwykle galaretowata ciecz, składająca się głównie z kwasu hialuronowego oraz innych substancji jak np. glukozamina czy albumina. Jeśli lekarz nie jest pewny co do postawionej diagnozy, przeprowadzana jest wówczas diagnostyka obrazowa, której klasyczną metodą wykrywania ganglionów jest badanie ultrasonograficzne.

Tomografia rezonansu magnetycznego lub badanie MRI ze środkiem kontrastowym mogą być również bardzo pomocne w ocenie rozmiaru i przyczepności struktur anatomicznych. Należy wykonać standardowe badanie rentgenowskie szczególnie w przypadku ganglionów nadgarstka, aby wykluczyć inne przyczyny jego powstania, np. uraz więzadła nadgarstka. Niestety spora ilość nowotworów o charakterze łagodnym lub złośliwym jest łudząco podobna do ganglionów, dlatego ważna jest jak najszybsza diagnostyka. W Centrum Medycznym Medicum zadba o Ciebie zespół specjalizujący się w chorobach ręki, który po szybkiej diagnozie wdroży odpowiednie leczenie.

Jak przebiega leczenie?

Po postawieniu diagnozy, specjalista decyduje o przeprowadzeniu leczenia. Może być ono zachowawcze lub chirurgiczne. Około 60% ganglionów zanika samoistnie z upływem czasu, więc jeśli nie towarzyszą temu żadne objawy, zwykle nie przeprowadza się leczenia, a lekarz zaleca czekanie i obserwację guzka. W przypadku dużej aktywności ganglion może zwiększyć swój rozmiar oraz wywierać ucisk na nerwy, co jest przyczyną bólu. Leczenie zachowawcze polega głównie na korzystaniu z technik fizjoterapii, aby wzmocnić nadgarstek oraz zachować ruchliwość stawów. Kolejną możliwością pomocną w zmniejszeniu bólu oraz zwiększeniu zakresu ruchów jest zabieg aspiracji, który polega na odessaniu z torbieli obecnego płynu. Dodatkowo po tym zabiegu można wykonać zastrzyk ze sterydu, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu.

Kiedy konieczne jest leczenie chirurgiczne?

W przypadku silnego bólu oraz ucisku nerwu przeprowadza się leczenie operacyjne usunięcie ganglionów. Lekarz może zalecić zabieg, jeśli towarzyszące objawy nie zostaną złagodzone metodami niechirurgicznymi lub jeśli torbiel ponownie powróci. Większe guzki, nawet jeśli nie wywołują bólu, są niepożądane w kontekście wizualnym, co również jest wskazaniem do przeprowadzenia operacji. Zabieg wykonuje się, usuwając torbiele, jak również fragment tkanki pacjenta, która jest uważana za korzeń ganglionu. Po wycięciu istnieje bardzo mała szansa, że torbiel ponownie się uformuje.

Czynności operacyjne są wykonywane w trybie ambulatoryjnym i po okresie obserwacji pacjenci mogą wrócić do domu. Po usunięciu może wystąpić tkliwość, dyskomfort i obrzęk.

Jak długi jest okres rekonwalescencji?

Po zabiegu, który trwa od 15 do 30 minut. Następnie konieczna jest natychmiastowa fizjoterapia dostosowana do występującego bólu, zwłaszcza po wycięciu ganglionów nadgarstka. Przede wszystkim po usunięciu guzka grzbietowego na nadgarstku należy zadbać o pełne przywrócenie jego zgięcia. Szwy usuwa się po 12 -14 dniach. Pełną sprężystość dłoni i całkowity powrót do wykonywania codziennych czynności uzyskuje się po 4 - 6 tygodniach.

Aby uzyskać dokładne informacje w przypadku indywidualnego postępowania dotyczącego usunięcia ganglionów, zapraszamy do kontaktu z Centrum medycznym Medicum.