Uszkodzenia łąkotek
Uszkodzenia łąkotek to jedne z najczęstszych urazów w obrębie kolana, na które narażone są przede wszystkim osoby młode, aktywnie uprawiające sport. Jak wygląda diagnostyka tego typu urazu i jakie są możliwości jego leczenia?
Łąkotka przyśrodkowa i boczna
Staw kolanowy składa się z dwóch łąkotek: bocznej oraz przyśrodkowej. Są to chrzęstno-włókniste struktury, które swoim kształtem przypominają półksiężyc. Znajdują się między powierzchniami chrzęstnymi kości piszczelowej oraz udowej. Łąkotka przyśrodkowa posiada stabilne mocowanie – przymocowana jest do kości piszczelowej za pomocą więzadeł rogu tylnego oraz przedniego, a ponadto łączy się z kością piszczelową na całym jej obwodzie poprzez więzadło łąkotkowo-piszczelowe. Oprócz tego w okolicy więzadła pobocznego przyśrodkowego łączy się z torebką stawową oraz włóknami głębokimi więzadła pobocznego przyśrodkowego. Dzięki tak solidnemu mocowaniu jest mniej mobilna w porównaniu do łąkotki bocznej przez nawet bez poważnego urazu, może ulec uszkodzeniom przewlekłym i przeciążeniowym. Z kolei uszkodzenie łąkotki bocznej znacznie zwiększa obciążenie odpowiednich powierzchni stawowych, a tym samym podnosi ryzyko postępu zmian zwyrodnieniowych.
Przyczyny uszkodzenia łąkotek
Przyczyną uszkodzenia łąkotek mogą być duże siły skręcające, a także urazy związane ze znacznym zgięciem lub przeprostem w stawie kolanowym. Ze względu na mechanizm uszkodzeń, można podzielić je na:
zwyrodnieniowe (np. torbiele łąkotek powstające w wyniku zmian zwyrodnieniowych), mechaniczne (spowodowane urazem mechanicznym, np. w wyniku przeprostu, siły rotacyjnej), strukturalne (np. łąkotka tarczowata).
Urazy mechaniczne, na które narażone są szczególnie osoby aktywnie uprawiające sport, dotyczą najczęściej przedniego roku łąkotek. Z kolei te w obrębie tylnego rogu spowodowane są najczęściej zmianami degeneracyjnymi. Ze względu na rodzaj uszkodzenia, można podzielić je na trzy rodzaje: podłużne, poprzeczne oraz horyzontalne.
Urazy mechaniczne, na które narażone są szczególnie osoby aktywnie uprawiające sport, dotyczą najczęściej przedniego roku łąkotek. Z kolei te w obrębie tylnego rogu spowodowane są najczęściej zmianami degeneracyjnymi. Ze względu na rodzaj uszkodzenia, można podzielić je na trzy rodzaje: podłużne, poprzeczne oraz horyzontalne.
Jak objawia się uszkodzenie łąkotek?
Jak rozpoznać, że mamy do czynienia z uszkodzeniem łąkotek? Wśród charakterystycznych objawów wymienia się, m.in.:
ból po stronie uszkodzonej łąkotki, obrzęk kolana o różnym nasileniu, blokowanie, przeskakiwanie lub zablokowanie ruchu w kolanie.
Potwierdzeniem rozpoznania jest bolesność uciskowa oraz dodatnie testy łąkotkowe. Do najpopularniejszych testów wykonywanych w celach diagnostycznych zalicza się, m.in. Test Appleya, Test Mc Murray’a, Test Thessaly oraz Steinmanna. Dodatkowym badaniem potwierdzającym diagnozę jest rezonans magnetyczny oraz badanie USG kolana. Na podstawie uzyskanych wyników możliwe jest zaplanowanie leczenia łąkotki, a także innych uszkodzonych struktur w obrębie kolana.
Potwierdzeniem rozpoznania jest bolesność uciskowa oraz dodatnie testy łąkotkowe. Do najpopularniejszych testów wykonywanych w celach diagnostycznych zalicza się, m.in. Test Appleya, Test Mc Murray’a, Test Thessaly oraz Steinmanna. Dodatkowym badaniem potwierdzającym diagnozę jest rezonans magnetyczny oraz badanie USG kolana. Na podstawie uzyskanych wyników możliwe jest zaplanowanie leczenia łąkotki, a także innych uszkodzonych struktur w obrębie kolana.
Metody leczenia
Efektywność leczenia zależy przede wszystkim od możliwości gojenia się uszkodzonej tkanki. W większości przypadków konieczne jest małoinwazyjne leczenie operacyjne wykonywane technikami artroskopowymi. Ostateczną decyzję o rodzaju leczenia podejmuje lekarz, który może również stwierdzić, że w konkretnym przypadku wystarczające będzie leczenie zachowawcze, czyli nieoperacyjne.
Leczenie uszkodzeń łąkotek
Według obecnych algorytmów leczenia dopuszcza się wdrożenie leczenia zachowawczego w przypadku, tzw. uszkodzeń stabilnych o typie zwyrodnieniowym. W ramach leczenia zachowawczego prowadzona jest rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty. Jeśli w ciągu trzech do sześciu miesięcy przyniesie ona pożądany efekt w postaci, ustąpienia dolegliwości bólowych zaleca się kontynuowanie leczenia zachowawczego. Poza rehabilitacją wskazane jest wdrożenie suplementów diety z witaminami (C, D, K), kolagenem, glikozaminoglikanami oraz wykonywanie iniekcji dostawowych (np. kwasu hialuronowego).
Operacje łąkotek
W przypadku, gdy uszkodzeniu łąkotki towarzyszy przewlekły ból, stały obrzęk, a zakres ruchomości jest znacznie ograniczony lekarz, może podjąć decyzję o konieczności zastosowania leczenia operacyjnego. Wybór odpowiedniej techniki uzależniony jest od stopnia degeneracji tkanki łąkotki i całego stawu, a także typu uszkodzenia. Po zabiegu zaleca się, aby przez około dwa tygodnie pozostać w domu w pozycji leżącej (z kończyną uniesioną powyżej klatki piersiowej). Dodatkowo należy schładzać operowane miejsce oraz wykonywać ćwiczenia zlecone przez fizjoterapeutę. Postępowanie pooperacyjne może różnić się w zależności od przypadku oraz zastosowanego leczenia operacyjnego.
