Operacje palucha koślawego (operacje haluksów)
Paluch koślawy to jedna z najpowszechniej występujących deformacji przodu stopy. Nie jest to problem wyłącznie natury estetycznej. To schorzenie, które wymaga jak najszybszego podjęcia leczenia. Jedną z metod na usunięcie deformacji jest operacja haluksów. Jak przebiega, w jaki sposób należy się do niej przygotować i o czym pamiętać po zabiegu?
Czym są i jak powstają haluksy?
Haluksy znane również jako paluch koślawy są schorzeniem objawiającym się deformacją stopy. Polega ona na znacznym odchyleniu palucha na zewnątrz, a także I kości śródstopia w kierunku wewnętrznej krawędzi stopy.
Czynniki, które prowadzić do powstawania haluksów to m.in.:
- przebyte urazy (np. skręcenie stawu, upadek ciężkiego przedmiotu na staw śródstopno-paluchowy) – najczęstsza przyczyna,
- niewłaściwie dobrane obuwie (zbyt ciasne, wąskie, na wysokim obcasie),
- złe nawyki ruchowe,
- układowe choroby zapalne (m.in. reumatoidalne zapalenie stawów – RZS, łuszczycowe zapalenie stawów, zapalenie stawów kręgosłupa, dna moczanowa),
- płaskostopie,
- nieprawidłowa budowa I kości śródstopia,
- czynniki genetyczne,
- osłabienie aparatu więzadłowego stopy,
- napięcie ścięgna Achillesa,
- czynniki związane z płcią i wiekiem.
Paluch koślawy nie tylko wygląda nieestetycznie, ale także obniża jakość życia. Jego pojawienie się związane jest z dolegliwościami bólowymi i problemami z chodzeniem. Dlatego jest to schorzenie, którego nie należy lekceważyć.
Objawy palucha koślawego to m.in.:
- uczucie zesztywnienia palców i/lub stopy w godzinach porannych,
- zmniejszenie zakresu ruchomości palucha,
- tkliwość palpacyjna,
- dolegliwości bólowe,
- drętwienie stopy spowodowane zaburzeniami przewodnictwa nerwowego,
- zgrubienie naskórka, odciski, modzele.
Metody leczenia haluksów
Istnieje kilka metod leczenia palucha koślawego. Można podzielić je na zachowawcze, a także operacyjne.
Leczenie zachowawcze – fizjoterapia i zaopatrzenie ortopedyczne
W sprzedaży dostępnych jest wiele produktów, których celem jest zahamowanie procesu zwyrodnieniowego w stawie, a także złagodzenie dolegliwości bólowych. Najczęściej stosowane są:
- kliny,
- separatory,
- rozpórki.
Pozwalają one utrzymać palec koślawy we właściwym ustawieniu przez cały dzień. Oprócz wyżej wymienionych produktów stosuje się również ochronne nakładki, skarpetki, a także specjalne obuwie ortopedyczne.
W ramach leczenia zachowawczego za pomocą zaopatrzenia ortopedycznego wykorzystuje się także aparaty korygujące. Ich głównym zadaniem jest utrzymanie palucha w pozycji skorygowanej. Jednak, aby ich stosowanie przyniosło oczekiwane efekty, należy zakładać je na całą noc oraz na minimum 4 godziny dziennie.
Kolejną metodą zaliczaną do leczenia zachowawczego haluksów jest fizjoterapia. Obejmuje ona zarówno metody terapii manualnej w obrębie stawu, jak i kinezyterapię. Ich celem jest m.in. rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni, reedukacja posturalna, a także wzmocnienie mięśni.
Aby zmniejszyć dokuczliwe dolegliwości bólowe, stosuje się również zabiegi fizykoterapeutyczne o charakterze przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Są to m.in. ultradźwięki, fala uderzeniowa, krioterapia, a także laser wysokoenergetyczny. Elementem uzupełniającym, który przynosi ulgę w bólu, są również maści, które zmniejszają stan zapalny.
Umów konsultację u chirurga stopy w Centrum Medycznym Medicum w Warszawie
Zadzwoń lub napisz
Jak wygląda leczenie operacyjne haluksów?
Silny ból, czy znaczne zniekształcenie pozostałych palców to jedne ze wskazań do podjęcia leczenia operacyjnego haluksów. Istnieje kilka metod, które pozwalają usunąć deformację. Wyboru właściwej z nich dokonuje lekarz m.in. na podstawie oceny stabilności stawu śródstopno-paliczkowego palca pierwszego, wieku pacjenta, a także stopnia zwyrodnienia w stawie. W przypadku umiarkowanych zniekształceń najczęstszym wyborem jest zazwyczaj zabieg na tkankach mięśni połączony z osteotomią. Z kolei, gdy konieczne jest usunięcie ciężkich deformacji lekarz, może zdecydować o konieczności przeprowadzenia zabiegu, który obejmuje znaczną korekcję kości. Wybrane metody operacyjnego leczenia haluksów zostały opisane poniżej.
- Osteotomia Chevrona – jest to osteotomia I kości śródstopia, która znajduje zastosowanie głównie w przypadku umiarkowanej deformacji;
- Metoda Scarfa – podobnie jak opisana powyżej metoda, jest to osteotomia I kości śródstopia. Wykorzystuje się ją zarówno w przypadku umiarkowanych, jak i ciężkich deformacji.
- Osteotomia półkolista i klinowa – polega na wycięciu klina kostnego, a następnie jego repozycji i zespoleniu (lub całkowitym usunięciu). Dzięki temu możliwa jest znaczna korekcja zniekształcenia.
- Korekcja torebki stawowej i ścięgien – jest to zabieg, który wspomaga metodę główną. Zazwyczaj polega na poluzowaniu więzadeł, a także nacięciu i skróceniu torebki stawowej po stronie przyśrodkowej.
Operacja palucha koślawego trwa z reguły godzinę – w pierwszej kolejności usuwana jest deformacja, a następnie lekarz dokonuje stabilizacji korekcji (przy wykorzystaniu np. płytek, śrub, drutów Kischnera).
Zalecenia przed i po operacji palucha koślawego
Przed wykonaniem zabiegu lekarz może zlecić wykonanie różnych badań. Mają one na celu ocenę ewentualnego ryzyka związanego z przeprowadzeniem operacji. Ich wyniki są również pomocne w doborze metody leczenia operacyjnego. Jakie badania mogą zostać zlecone przed zabiegiem? Między innymi morfologia krwi, a także oznaczenie poziomu glukozy i elektrolitów, APTT, czy EKG.
W ramach przygotowania do operacji wskazana jest również wizyta u fizjoterapeuty. Wszystko po to, aby omówić zalecenia, do których należy stosować się po zabiegu. W ramach konsultacji z fizjoterapeutą omawiane są kwestie, takie jak np. właściwy dobór obuwia (tj. but po operacji palucha koślawego). Specjalista omawia z pacjentem również ćwiczenia, które powinny być wykonywane po zabiegu.
Aby leczenie haluksów przyniosło oczekiwane rezultaty ważne, jest także ścisłe stosowanie się do zaleceń lekarza i fizjoterapeuty po operacji. Zdjęcie szwów następuje po upływie około miesiąca. Do momentu całkowitego wygojenia rany zaleca się unikania kontaktu z wodą, ponieważ wiąże się to z ryzykiem zakażenia. Istotne jest także utrzymywanie palucha w odpowiedniej pozycji, która ułatwia proces gojenia oraz umożliwia zrost kostny. Powrót do pełnej sprawności jest możliwy zazwyczaj po upływie 2-3 miesięcy od zabiegu.