Operacje w chorobie zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki

Choroba zwyrodnieniowa nadgarstka i ręki jest najczęstszą chorobą układu kostnoszkieletowego. Przyczyną jej rozwoju jest zaburzenie ilości oraz jakości chrząstki stawowej. Pogłębiające się zaburzenie okolicy chrząstki powoduje również z czasem uszkodzenie innych struktur nadgarstka ręki jak np. kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, otaczające staw więzadła, ścięgna i mięśnie. Choroba zwyrodnieniowa nadgarstka i ręki spowodowana jest przez wiele czynników, do których należą m.in. wiek, otyłość, czynniki zawodowe, czy zaburzenia budowy stawu.

Choroba zwyrodnieniowa nadgarstka i ręki objawia się przede wszystkim bólem sztywnością oraz drętwieniem. Długotrwały proces zapalny toczący się w stawach prowadzi również do ich zniekształcenia, zaburzając ruchomość.
Choroba jest nieuleczalna, jednak odpowiednie postępowanie umożliwia złagodzenie lub usunięcie dolegliwości, zapobiegając powstaniu niepełnosprawności. Do niefarmakologicznych sposobów ograniczenia postępowania choroby zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki należą:
  • Ćwiczenia fizyczne,
  • Odciążanie stawów,
  • Fizykoterapia,
  • Farmakoterapia,
  • Iniekcje dostawowe kwasu hialuronowego lub sterydu.
Obecnie nie istnieje lek hamujący rozwój choroby. Ostatecznym leczeniem w chorobie zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki jest operacja. Rodzaj operacji jest zależny od zaawansowania choroby i stanu klinicznego pacjenta.

Wskazania do zabiegu operacyjnego przy chorobie zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki

  • Niewystąpienie poprawy w wyniku zastosowania leczenia nieoperacyjnego,
  • Utrzymujące się dolegliwości bólowe mimo leczenia zachowawczego,
  • Osłabienie chwytu oraz ruchomości stawu,
  • Niestabilność stawu.

Przeciwwskazania do zabiegu operacyjnego przy chorobie zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki

  • Zmiany skórne zlokalizowane w miejscu planowanej operacji np. ropień,
  • Zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • Stosowanie leków przeciwzakrzepowych doustnych,
  • Ciąża.

Powikłania wynikające z zabiegów operacyjnych przy chorobie zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki

  • Żylna choroba zakrzepowa,
  • Zatorowość płucna,
  • Infekcja stawu i miejsca operowanego,
  • Podrażnienie nerwu,
  • uszkodzenie nerwu,
  • brak zrostu artrodezy.

Rehabilitacja po zabiegu operacyjnym przy chorobie zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki

Leczeniem wspierającym po operacji jest rehabilitacja. Pozwala ona na uniknięcie przykurczów oraz dolegliwości bólowych, a także przywrócenie sprawności operowanego miejsca w zdecydowanie szybszym czasie w bezpieczny sposób. W Centrum Chirurgii Ręki w trakcie fizjoterapii kładziemy duży nacisk na współpracę pacjenta z fizjoterapeutą oraz lekarzem, umożliwiając pełną kontrolę i prawidłowe leczenie operowanego miejsca. Czas trwania fizjoterapii oraz jej intensywność jest zależna od typu, oraz rozległości operacji.

Leczenie chirurgiczne w początkowych stadiach choroby zwyrodnieniowej nadgarstka i ręki

Osteotomia wyprostna I kości śródręcza

Osteotomia polega na przecięciu kości w celu korekcji osi kończyny, poprawy kształtu oraz przeniesienia obciążenia w stawie. Przeciwwskazaniami do wykonania osteotomii są:
  • Wiek powyżej 60 lat,
  • Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe,
  • Znaczne uszkodzenie chrząstki stawowej,
  • Reumatoidalne zapalenie stawów,
  • Cukrzyca,
  • Osteoporoza,
  • Ciąża,
  • Otyłość.
Rehabilitacja powinna rozpocząć się jak najszybciej po zabiegu, ważne jednak, aby dostosować ją do wymagań pacjenta oraz rozpocząć ćwiczenia po pełny zakres ruchu, możliwość całkowitego obciążenia oraz kontrola mięśniowo-nerwowa. Umożliwi to uzyskanie najlepszych efektów. Unikać obciążenia należy przez 6 do 8 tygodni. W tym okresie częste jest również występowanie obrzęku, wówczas należy wykonać drenaż limfatyczny. Rehabilitacja powinna być skierowana na likwidowanie bólu, zmniejszenie obrzęku i przywrócenie czucia.

Artroskopia

Artroskopie wykonuje się w znieczuleniu przewodowym lub ogólnym, za pomocą artroskopu. Jest to urządzenie posiadające kamerę oraz narzędzia chirurgiczne. Wprowadzane są one do stawu poprzez kilka niewielkich nacięć w okolicy stawu. Przed badaniem należy wykonać RTG stawu, w celu oceny zmian. Po wprowadzeniu wykonaniu zabiegu rękę stabilizuje się w ortezie.

Zabieg artroskopii wymaga od pacjentów odbycia rehabilitacji w celu przywrócenia prawidłowej ruchomości, następnie po 4 tygodniach staw suplementuje się przez wstrzykiwanie kwasu hialuronowego lub kolagenu do stawu. Przyśpiesza to gojenie się oraz hamuje procesy zapalne w stawie.

Rekonstrukcja więzadła głębokiego przedniego skośnego z pasmem promieniowym ścięgna FCR (ang. flexor carpi radialis)

Rekonstrukcja głębokiego przedniego skośnego z pasmem promieniowym ścięgna FCR ma za zadanie przywrócić możliwą sprawność stawu poprzez zrekonstruowanie więzadła. Operacja ta polega na usunięciu uszkodzonego elementu, a następnie umocowaniu przeszczepu i ustabilizowaniu go. Operację wykonuje się metodą zamkniętą przez wykonanie kilku nacięć.

Rehabilitacja jest kluczowym elementem powrotu do pełnej sprawności. Pierwsza wizyta powinna odbyć się po 2 tygodniach od zabiegu, gdy lekarz na wizycie kontrolnej na to pozwoli. Główne cele rehabilitacji to: redukcja bólu, przywrócenie sprawności, redukcja obrzęku oraz odbudowa siły mięśniowej. Ważne jest, aby ćwiczyć tylko zgodnie z zaleceniami fizjoterapeuty.

Leczenie chirurgiczne w zaawansowanych stadiach choroby:

Resekcja kości czworobocznej (trapezoidektomia)

Trapezoidektomia jest operacją obejmującą kciuk. Polega ona na usunięciu kości czworobocznej większej, która znajduje się u podstawy kciuka. Tym samym usuwany chory i zniszczony staw i pozbawiamy pacjenta dolegliwości bólowych. Na ogół operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym, pacjent po zabiegu może wrócić do domu.

Procedury pooperacyjne wraz z powrotem do zdrowia mogą potrwać nawet do 6 miesięcy. Bezpośrednio po operacji pacjent jest zobowiązany nosić ranę zakrytą i usztywniona przez 2 tygodnie, następnie stosuje się szynę noszoną do 6 tygodni. Podczas okresu noszenia szyny należy umówić się do fizjoterapeuty i rozpocząć fizjoterapię, w celu uniknięcia sztywności i zwiększenia manualności kciuka.

Artrodeza

Artrodeza jest operacją polegającą na usunięciu chrząstki stawowej i wytworzeniu zrostu kostnego w stawie. Artrodeza to inaczej usztywnienie stawu. Stosuje się ją w celu wyeliminowania niewyleczalnego bólu stawów nieodpowiadającego na leki przeciwbólowe i niefarmakologiczne metody leczenia bólu. Aby uzyskać zrost kostny artrodezy, w Centrum Chirurgii Ręki stosujemy stabilizację zewnętrzną lub wewnętrzną. Czasami potrzebne jest użycie przeszczepów kostnych pobranych z innej kości pacjenta lub mrożonych. Zoperowany staw wymaga unieruchomienia na 4-6 tygodni. Zespolenie usuwamy w przypadku indywidualnych wskazań.

Endoprotezoplastyka

Endoprotezoplastyka nazywana inaczej alloplastyką stawu, protezoplastyką stawu lub endoprotezą stawu jest zabiegiem polegający na usunięciu chorobowo zmienionej tkanki i wprowadzeniu w jej miejsce materiału sztucznego zwanego implantem. Wszczepienie implantu poprawia jakość życia pacjentów. Mimo że zabieg stosowany jest w ostateczności, pozwala na zmniejszenie lub wyeliminowanie dolegliwości bólowych, odzyskanie władzy w stawie oraz zwiększenie jego ruchomości.

Ważnym elementem zabiegu endoprotezoplastyki nadgarstka jest rehabilitacja. Pozwala ona na przywrócenie największej ruchomości w stawie, redukcję bólu i szybszy powrót do sprawności sprzed operacji.