Rehabilitacja niemowląt - w jakich jednostkach chorobowych znajduje zastosowanie?
Pierwsze miesiące życia to istotny czas dla dziecka, odpowiadający za rozwój fizyczny oraz psychiczny, mający wpływ na resztę jego życia. To na co rodzic powinien zwrócić szczególną uwagę, dotyczy rozwoju psychoruchowego. W większości zaburzeń nerwowo-ruchowych wczesne zastosowanie rehabilitacji pozwala na usprawnienie rozwoju malucha i zapobieganie utrwalaniu się nieprawidłowych wzorców ruchowych. W jakich schorzeniach zastosowanie znajduje rehabilitacja niemowląt? Co warto wiedzieć na ten temat? Czy pewne ćwiczenia można wykonywać samodzielnie w domu?
Cennik
Pierwsza wizyta
Pierwsza wizyta
(60 minut)
Kolejna wizyta
(45 minut)
Instruktaż pielęgnacyjny niemowląt
(60 minut)
160 zł
140 zł
160 zł
Rehabilitacja niemowląt - założenia i cele
Niektórzy rodzice zastanawiają się, czy wczesne rozpoczynanie rehabilitacji i wczesna konsultacja fizjoterapeutyczna jest zasadna. Czy rehabilitacja u niemowlęcia to dobry pomysł? Zdecydowanie tak. To właśnie w pierwszym roku życia dziecko najintensywniej się rozwija, przede wszystkim w obszarze psychoruchowym.
Oko wprawnego fizjoterapeuty jest w stanie szybko wychwycić nawet niezauważalne przez rodziców nieprawidłowości związane z motoryką dziecka, dlatego realizacja takiego spotkania jest jak najbardziej zasadna - nawet w wieku kilku miesięcy. Im wcześniej zostanie zauważone dane odchylenie, tym wcześniej dziecko będzie mogło zacząć rehabilitację, co daje znacznie większe szanse na zniwelowanie nieprawidłowości, a nawet pełne ich wyeliminowanie. Wczesne podjęcie leczenia rehabilitacyjnego zwiększa szanse na prawidłowy rozwój w kolejnych latach życia i sprawia, że dziecko w mniejszym stopniu lub w ogólne nie będzie odstawać swoją sprawnością od rówieśników.
Jak wygląda rehabilitacja w poszczególnym jednostkach chorobowych? O tym dowiemy się więcej w poniższych akapitach.
Oko wprawnego fizjoterapeuty jest w stanie szybko wychwycić nawet niezauważalne przez rodziców nieprawidłowości związane z motoryką dziecka, dlatego realizacja takiego spotkania jest jak najbardziej zasadna - nawet w wieku kilku miesięcy. Im wcześniej zostanie zauważone dane odchylenie, tym wcześniej dziecko będzie mogło zacząć rehabilitację, co daje znacznie większe szanse na zniwelowanie nieprawidłowości, a nawet pełne ich wyeliminowanie. Wczesne podjęcie leczenia rehabilitacyjnego zwiększa szanse na prawidłowy rozwój w kolejnych latach życia i sprawia, że dziecko w mniejszym stopniu lub w ogólne nie będzie odstawać swoją sprawnością od rówieśników.
Jak wygląda rehabilitacja w poszczególnym jednostkach chorobowych? O tym dowiemy się więcej w poniższych akapitach.
Wcześniactwo - rehabilitacja
Mianek wcześniaka określamy noworodka, który przyszedł na świat między 22 a 37 tygodniem ciąży. Z kolei za skrajne wcześniaki uznaje się noworodki urodzone przed 32. tygodnia ciąży. Wcześniaki w różnym stopniu mogą wykazywać cechy niedojrzałości, zarówno w odniesieniu do ośrodkowego układu nerwowego, układu immunologicznego, jak i układu oddechowego. Wcześniaki są narażone na uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN), mogące prowadzić do nieprawidłowego rozwoju ruchowego, ale również uszkodzenia wzroku i zaburzeń emocjonalnych.
Rehabilitacja wcześniaków opiera się przede wszystkim na metodzie Vojty oraz opisywanej już metodzie NDT Bobath. W fizjoterapii wcześniaków korzysta się również z masażu według Castillo Moralesa. Polega on na stymulacji pewnych punktów neuromotorycznych twarzy, co pozwala na aktywizację mięśni mimicznych oraz poprawia odruchy związane z połykaniem, żuciem, a także artykulacją dźwięków. Stymulację tych punktów wykonuje się z wykorzystaniem opuszki palca, taka stymulacja trwa średnio 30 sekund. Warto mieć świadomość, że w wielu przypadkach rehabilitacja wcześniaka rozpoczyna się jeszcze podczas jego pobytu w szpitalu.
Mózgowe porażenie dziecięce - rehabilitacja
Mózgowe porażenie dziecięce to niejednorodna grupa zaburzeń, polegających na zaburzeniach poruszania się, które wynikają z uszkodzenia tkanki mózgowej na wczesnym etapie jej rozwoju. Takie uszkodzenie może być wywołane między innymi przez niedotlenienie płodu, urazy, ale również może towarzyszyć innym wadom wrodzonym. Ryzyko mózgowego porażenia dziecięcego jest większe u wcześniaków.
Jak objawia się mózgowe porażenie dziecięce? Początkowo może ono być niezauważone przez rodziców i lekarzy. Dopiero wraz z rozwojem dziecka widoczne stają się pewne odstępstwa od normy, polegające np. na nieumiejętności stabilizacji głowy, czy też braku możliwości siadania. Mózgowemu porażeniu dziecięcemu może również towarzyszyć zbyt duże lub zbyt małe napięcie mięśniowe (hipotonia). Co więcej, schorzenie to może objawiać się niesymetrycznym układaniem się niemowlęcia.
Aby zapobiegać następstwom mózgowego porażenia dziecięcego i łagodzić jego objawy należy jak najszybciej rozpocząć rehabilitację dziecka. Bardzo ważna jest tak zwana ciągłość rehabilitacji, która daje szansę na zabezpieczenie dziecka przed utrwalaniem się niepoprawnych wzorców ruchowych. Rehabilitacja w mózgowym porażeniu dziecięcym przyjmuje tak zwany nurt neurorozwojowy, polegający na usprawnianiu dziecka zgodnie z fizjologiczną sekwencją jego rozwoju. Rehabilitacja ma na celu przede wszystkim:
Jak objawia się mózgowe porażenie dziecięce? Początkowo może ono być niezauważone przez rodziców i lekarzy. Dopiero wraz z rozwojem dziecka widoczne stają się pewne odstępstwa od normy, polegające np. na nieumiejętności stabilizacji głowy, czy też braku możliwości siadania. Mózgowemu porażeniu dziecięcemu może również towarzyszyć zbyt duże lub zbyt małe napięcie mięśniowe (hipotonia). Co więcej, schorzenie to może objawiać się niesymetrycznym układaniem się niemowlęcia.
Aby zapobiegać następstwom mózgowego porażenia dziecięcego i łagodzić jego objawy należy jak najszybciej rozpocząć rehabilitację dziecka. Bardzo ważna jest tak zwana ciągłość rehabilitacji, która daje szansę na zabezpieczenie dziecka przed utrwalaniem się niepoprawnych wzorców ruchowych. Rehabilitacja w mózgowym porażeniu dziecięcym przyjmuje tak zwany nurt neurorozwojowy, polegający na usprawnianiu dziecka zgodnie z fizjologiczną sekwencją jego rozwoju. Rehabilitacja ma na celu przede wszystkim:
- normalizację wielkości i rozkładu napięcia mięśni,
- hamowanie nieprawidłowych odruchów mięśniowych,
- ułatwianie tworzenia się wzorców opartych na prawidłowych reakcjach układu ruchowego.
Wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego - rehabilitacja
Ośrodkowy układ nerwowy tworzy mózgowie i rdzeń kręgowy, a wady tych obszarów mogą wynikać zarówno z zaburzeń genetycznych, metabolicznych, jak i działania czynników zewnętrznych. Do wad rozwojowych ośrodkowego układu nerwowego należy:
- zespoły dysraficzne rdzenia kręgowego i kręgosłupa - tutaj zaliczymy przepukliny oponowo-rdzeniowe, rozszczep kręgosłupa, jamistość rdzenia, rozdwojenie i zdwojenie rdzenia, a także cysty neuroenterogenne,
- zespoły dysraficzne mózgowia i czaszki - należy do nich przede wszystkim przepuklina oponowa czaszki, przepuklina czaszkowo-mózgowa, a także zespół Arnolda-Chiariego.
W terapii wad rozwojowych ośrodkowego układu nerwowego wykorzystuje się w zależności od przypadku i konkretnej wady:
Usprawnianie dziecka w zaburzeniach wrodzonych układu nerwowego opiera się również na metodzie NDT Bobath, której celem jest uzyskanie pewnych funkcji układu ruchu przez reedukację. Stosowanie ćwiczeń “uczących” właściwych funkcji motorycznych daje szansę przede wszystkim na poprawę i normalizację napięcia mięśni, lepszą kontrolę postawy, a także na wykorzystanie zdobytych przez dziecko umiejętności motorycznych w życiu codziennym.
- leczenie operacyjne, przede wszystkim ortopedyczne, niektóre operacje można wykonać jeszcze podczas życia wewnątrzmacicznego płodu,
- wszczepienie zastawki komorowo-otrzewnowej w przypadku wodogłowia,
- stosowanie leków przeciwpadaczkowych i leków zmniejszających napięcie mięśniowe,
- rehabilitację fizjoterapeutyczną - w przypadku przepukliny oponowo-rdzeniowej stosuje się kinezyterapię, dzięki czemu poprawia się sprawność mięśni. Działania fizjoterapeutyczne opierają się m.in. na metodzie Vojty, która polega na tak zwanym torowaniu działania drogi nerwowej przez odpowiednie ułożenie dziecka, co stymuluje proprioceptory w danym obszarze ciała.
Usprawnianie dziecka w zaburzeniach wrodzonych układu nerwowego opiera się również na metodzie NDT Bobath, której celem jest uzyskanie pewnych funkcji układu ruchu przez reedukację. Stosowanie ćwiczeń “uczących” właściwych funkcji motorycznych daje szansę przede wszystkim na poprawę i normalizację napięcia mięśni, lepszą kontrolę postawy, a także na wykorzystanie zdobytych przez dziecko umiejętności motorycznych w życiu codziennym.
Wzmożone napięcie mięśniowe - rehabilitacja
Jak objawia się wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt? Uwagę rodziców i lekarzy zwraca przede wszystkim:
Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlęcia może wynikać między innymi z:
Rehabilitacja wzmożonego napięcia mięśniowego polega głównie na wykonywaniu ćwiczeń rozciągających oraz terapii manualnej. Wykorzystuje się także kinezyterapię oraz fizykoterapię z wykorzystaniem między innymi terapii za pomocą niskich i wysokich temperatur oraz wody.
- zaciśnięte piąstki dziecka,
- prężenia ciała,
- niepokój, często płacz bez uchwytnej przyczyny,
- wyginanie ciała w łuk,
- problemu z karmieniem.
Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlęcia może wynikać między innymi z:
- rozszczep kręgosłupa,
- wodogłowie, urazy czaszki i ośrodkowego układu nerwowego,
- niedotlenienie wewnątrzmaciczne,
- wcześniactwo, schorzenie genetyczne,
- mózgowe porażenie dziecięce (MPD).
Rehabilitacja wzmożonego napięcia mięśniowego polega głównie na wykonywaniu ćwiczeń rozciągających oraz terapii manualnej. Wykorzystuje się także kinezyterapię oraz fizykoterapię z wykorzystaniem między innymi terapii za pomocą niskich i wysokich temperatur oraz wody.
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt - rehabilitacja
Obniżone napięcie mięśniowe nazywane jest również hipotonią mięśniową. Do przyczyn hipotonii mięśniowej należy między innymi:
- niedotlenienie wewnątrzmaciczne płodu, wcześniactwo,
- niektóre schorzenia metaboliczne,
- wady genetyczne ośrodkowego układu nerwowego,
- niektóre choroby nerwowo-mięśniowe,
- urazy mózgowia i rdzenia kręgowego.
Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt objawia się głównie:
W rehabilitacji obniżonego napięcia mięśniowego wykorzystuje się metodę Bobath, która pozwala na normalizację napięcia. W przypadku tej przypadłości wczesne rozpoczęcie odpowiedniej rehabilitacji daje szansę na uniknięcie powikłań takich, jak deformacja układu kostno-szkieletowego oraz zapobiega zmianom w budowie i funkcjonowaniu mięśni dziecka. Nieleczona hipotonia mięśniowa może prowadzić do zaburzeń rozwoju psychoruchowego.
- problemami z karmieniem dziecka, zaburzenia odruchu połykania,
- odczuwalna palpacyjnie wiotkość mięśni,
- problemy z chwytaniem zabawek,
- niechęć do leżenia na brzuchu, problemy z unoszeniem głowy,
- niechęć i brak podejmowania prób raczkowania.
W rehabilitacji obniżonego napięcia mięśniowego wykorzystuje się metodę Bobath, która pozwala na normalizację napięcia. W przypadku tej przypadłości wczesne rozpoczęcie odpowiedniej rehabilitacji daje szansę na uniknięcie powikłań takich, jak deformacja układu kostno-szkieletowego oraz zapobiega zmianom w budowie i funkcjonowaniu mięśni dziecka. Nieleczona hipotonia mięśniowa może prowadzić do zaburzeń rozwoju psychoruchowego.
Masaż Shantala - jakie korzyści niesie ze sobą?
Masaż Shantala znany był już w starożytnych Indiach. Jest to technika masażu dziecka, która może istotnie wspomóc jego rozwój psychomotoryczny. Rodzice mogą wykonywać ten rodzaj masażu samodzielnie w domu, najlepiej po uprzednim odbyciu specjalnego szkolenia w postaci warsztatów. Oprócz korzyści typowo rehabilitacyjnych, masaż ten wzmacnia więź między dzieckiem, a jego opiekunem. Masaż Shantala usprawnia również krążenie limfatyczne, co z kolei poprawia stan skóry i stymuluje układ immunologiczny.
Podsumowując, zaburzenia dotyczące układu kostno-mięśniowego u dzieci w niemal wszystkich przypadkach wymagają przeprowadzania zabiegów fizjoterapeutycznych. Niektóre z nich możemy przeprowadzić samodzielnie w domu, dlatego warto skorzystać z warsztatów oferowanych przez specjalistów.
Podsumowując, zaburzenia dotyczące układu kostno-mięśniowego u dzieci w niemal wszystkich przypadkach wymagają przeprowadzania zabiegów fizjoterapeutycznych. Niektóre z nich możemy przeprowadzić samodzielnie w domu, dlatego warto skorzystać z warsztatów oferowanych przez specjalistów.